Skip to main content

DE GESCHIEDENIS

D.G. van Beuningen, koopman, reder, industrieel en kunstverzamelaar, heeft woonhuis Noorderheide in de periode 1939 – 1941 laten bouwen door architect Frits Eschauzier. Het is de verdienste van het ontwerp en de uitvoering ervan dat het enorme complex niet detoneert in het landschap. Het huis was ooit een klein privé-museum door de kostbare verzameling schilderijen die er hingen. Deze verzameling is in 1958 geschonken aan het museum Boijmans, dat als dank ‘Van Beuningen’ aan zijn naam toevoegde. Tot begin 2008 hebben nazaten van D.G. van Beuningen in het landhuis gewoond.

De plattegrond van het huis laat zien dat er twee parallel geplaatste vleugels zijn, aan weerszijden van een open binnenhof. Op het zuiden liggen in het verlengde van elkaar de woon-, werk- en eetkamer; op het noorden bevinden zich de keuken en de dienstvertrekken.

De noordflank ligt in de beschutting van een bosrand, de zuid- en westzijden hadden indertijd een vrij uitzicht over het ruige, glooiende heidelandschap. Zicht was er tot het vijf kilometer verderop gelegen landgoed Stakenberg. Zichtlijnen waren sowieso belangrijk voor Eschauzier, vandaar ook het enorme venster en de glazen pui in de zuidwesthoek. Met een erker in de oostmuur zorgt Eschauzier voor een ontbijthoek die als het ware ‘buiten’ staat. Dit geldt in nog grotere mate voor de grote dakkapel in de voormalige ouderlijke slaapkamer. Deze hangt zo ongeveer buiten de gevel, waardoor de ervaring van de weidsheid van het landschap goed tot zijn recht komt.

Voor de decoratie zijn diverse kunstenaars door Eschauzier ingeschakeld. Han Richters (bekend van het Nationaal Bevrijdingsmonument Wageningen) maakte het reliëf boven de ingang, Hildo Krop nam het reliëf op de binnenplaats voor zijn rekening en Erna van Osselen ontwierp de glas-in-loodramen in de verbindingsruimtes. Nel Klaassen ten slotte, vervaardigde een intarsia (inleg) versiering in de marmeren vloer van de hal en voorzag de schouw van de open haard in de woonkamer van een reliëf van Sint Joris.

Inmiddels zijn landhuis Noorderheide en de bijbehorende tuinen aangewezen als rijksmonument en in eigendom van de Stichting Elise Mathilde Fonds. 

bron: Jouke van der Werf, ‘F.A. Eschauzier, een orde voor de zintuigen’, 1999, uitgeverij 010.